Doanh nghiệp ngành điều khó khăn vì tăng giá điều thô

Đầu năm 2017, giá hạt điều tăng với tốc độ phi mã khiến nhiều DN trở tay không kịp. Thực tế, nhu cầu nhập khẩu nhân điều vào đầu năm 2017 ở một số thị trường thường tăng cao, nhưng nhiều DN chế biến điều lại hết sức dè dặt trong việc tăng công suất chế biến, thậm chí ngược lại, còn giảm công suất để xem xét.

Thời giữa năm 2016, giá hạt điều chỉ có 37.000 đồng/kg nhưng hiện lên đến 50.000 đồng/kg. So với thời điểm hiện tại thì mỗi tấn điều đã tăng thêm khoảng 13 triệu đồng. Giá nguyên liệu quá cao nên các cơ sở nhỏ không dám “ôm” hàng, sản xuất đến đâu mua tới đó, nhiều lúc mua hàng không được. Không chỉ các cơ sở chế biến điều ở Trảng Bom, Đồng Nai mà nhiều đơn vị khác cũng rơi vào tình trạng “tiến thoái lưỡng nan”. Chủ một doanh nghiệp chế biến điều khá lớn ở huyện Xuân Lộc cũng cho biết từ tháng 1/2017 đến nay, công ty của ông đã giảm tới 30% sản lượng chế biến vì nguồn cung đang bị hạn chế. Theo vị này, trong thời điểm nguồn hàng đang khó khăn như hiện nay, DN rất dễ “ôm” phải những lô hàng nhập khẩu kém chất lượng và khi đưa vào chế biến rất dễ bị lỗ. Để tránh rủi ro, DN buộc phải thận trọng. 

Khi giá nguyên liệu tăng nhanh thì tính rủi ro trong sản xuất rất cao. Thực tế, các nhà sản xuất sẽ rất áp lực khi giá nguyên liệu tăng mạnh, bởi đơn hàng xuất khẩu thường được chốt giá hợp đồng từ trước. Mức giá 50 ngàn đồng/kg hạt điều thô hiện nay được xem là cao nhất trong nhiều năm qua. Theo tôi, nguyên nhân của giá hạt điều tăng là do tình trạng biến đổi thời tiết gây mất mùa điều niên vụ 2016- 2017. Vụ điều vừa qua, sản lượng điều của cả nước chỉ đạt gần 400.000 tấn, giảm khoảng 30% so với vụ điều trước. Trong khi đó, nhu cầu chế biến của các doanh nghiệp xuất khẩu vào khoảng 1,3 triệu tấn. Không chỉ vậy, nguồn hàng nhập khẩu từ các nước châu Phi, Ấn Độ năm nay cũng khó khăn hơn. Tại Ấn Độ, các nhà chế biến điều cũng đang phải đẩy giá lên mới mua được hàng để chế biến. Riêng thị trường Bờ Biển Ngà cung cấp tới 40% sản lượng hạt điều nguyên liệu cho các DN chế biến của Việt Nam cũng đã giảm sản lượng khoảng 100 ngàn tấn. 

Do tình trạng khan hàng, nhiều DN nhập khẩu “méo mặt” vì đối tác không giao hàng đúng thời hạn, ảnh hưởng đến sản xuất. Có những DN chấp nhận tăng thêm 100 USD cho mỗi tấn hàng sang lại. Trong quá trình sơ chế, có rất nhiều chi phí, nếu không cân đối được chi phí đầu vào và giá bán sản phẩm đầu ra, khả năng bị lỗ là rất cao. 

Nguyễn Đức Thanh - Chủ tịch Hiệp hội điều Việt Nam